تاريخ ولادت حضرت على عليه السلام
همهى ما كم و بيش از كيفيت تولّد مولى الموحّدين اميرالمؤمنين »عليه صلوة المصلّين« آگاه هستيم. امّا آنچه لازم است از آن با اطّلاع شويم، تاريخ ولادت آن حضرت است.
در بين مردم، تاريخ ولادت آن بزرگوار، سيزدهم رجب مشهور است و اعتقادِ ما، پنجم ذىحجه مىباشد. در ابتدا بايد دانست سَنَدى براى تاريخ ولادت اميرالمؤمنين عليه السلام از »امام معصومى« در دست نيست. و سيزدهم رجب كه در ميان مردم مشهور است، جزو آن دسته از سخنانى است كه حضرت مهدى عجّل اللّه فرجه در مورد آنها فرمودند رُبَّ مشهور لااصل له (چه بسا مشهورى كه ريشه و اصلى برايش نيست).
ما با مراجعه به كُتب بزرگان شيعه، دليلى دالّ بر اين كه حضرت در سيزده رجب ولادت يافتهاند، نمىتوانيم پيدا كنيم؛ زيرا در هيچ كتابى ادلّهى قابل قبولى ارائه نشده است. مرحوم مجلسى در بحارالانوار ولادت حضرت را ماه شعبان مىداند و مرحوم سپهر در ناسخالتواريخ نيز معتقد به اين مطلب است كه ولادت حضرت در هفتم شعبان بوده با اين تفاوت كه مىگويد در زمان جاهليّت، به ماه شعبان، ذىحجّه مىگفتند. در هرصورت، سيزده رجب قولى است مشهور و سندى براى آن در دست نيست.
دلايل ما بر ولادت حضرت امير در پنجم ذىحجه:
1- اوّل دليل آن است كه: در دعاى مأثور از ناحيهى مقدّسه كه در هرروز ماه رجب خوانده مىشود، نامى از سيزده رجب و مولودى به نام على بن ابيطالب برده نشده است بلكه فرموده است: اللّهم انّى اسئلك بالمولودين فى رجب محمّد بن علىٍ الثانى و ابنه على بن محمّدٍ المنتجب . . .
دو مولود در رجب يكى امام جواد و ديگرى امام هادى مىباشند و اگر على بن ابيطالب هم در رجب ولادت يافته بودند، سزاوار بود در اين دعا اسم آن بزرگوار هم برده شود. و شايد صدور اين دعا در رجب، براى تكذيب اين قول مشهور است.
2- دليل ديگر آنكه: از عالم ربّانى مرحوم »حاج محمّد باقر شريف طباطبايى اعلى اللّه مقامه« دربارهى روز ولادت اميرالمؤمنين عباراتى در دست است و در كتاب مبارك حديقةالاخوان به وسيله »مرحوم سيّد هاشم لاهيجانى« جمعآورى گرديده و ما در اين قسمت به نمونهاى اكتفا مىكنيم:
روز بعدش كه روز ترويه بود بيرون تشريف آوردند بعد از نشستن فرمودند خيلى اخبار هست كه همين ماه حضرت امير عليه السلام متولد شدهاند اخبار به اينطور خيلى هست، حاج ميرزا على محمد عرض كرد خيلى اخبارش هم معتبر است، فرمودند بلى معتبر است، عرض كرد ولادتشان در همين روز بوده، فرمودند بلى بعد فرمودند بعد از تولد دادند به حضرت پيغمبر صلى اللّه عليه و آله و حضرت زبانشان را در دهانش گذاشتند و شيرش دادند مادرش گفت »روّاه« ترويهاش ناميدند. روز ديگر كه حضرت امير عليه السلام را مادرش خواست بياورد خدمت پيغمبر صلى اللّه عليه و آله كه شيرش بدهد، نياورده از دور كه پيغمبر را ديد خنديد، مادرش به همراهانش گفت »واللّه عرفه« عرفهاش گفتند، روز سوم هم اين ابوطالب قربانى زيادى كرد و وليمهى خيلى مفصلى داد كه خيلى عُظم كرد در نظرها، اين است كه بايد قربانى بكنند«.
3- آن بزرگوار اعلى اللّه مقامه در كتاب مبارك بشارات بخشى را به عنوان ملحقات قرار دادهاند و دو روايت نقل مىفرمايند از روايات وارده دربارهى ولادت حضرت اميرالمؤمنين كه در اين قسمت، به يكى از آن دو اشاره مىكنيم:
بشارات:
. . . از حضرت ابىعبداللّه جعفر بن محمد عليهماالسلام از آباى كرام خود عليهم السلام كه فرمودند: عباس بن عبدالمطلب و يزيد بن قعنب نشسته بودند در ميان طايفهاى از بنىهاشم و طايفهاى از عبدالعزى در مقابل خانهى خدا كعبهى معظمه. ناگاه آمد فاطمه بنت اسد بن هاشم مادر اميرالمؤمنين عليه السلام در سَرِ نُهْ ماه تمام كه از حمل او گذشته بود و به تحقيق كه درد زايمان او را گرفته بود پس نظر كرد به سوى آسمان و گفت اى پروردگار من به درستى كه من مؤمنه هستم به تو و به آنچه بياورد از جانب تو رسول تو و به كُلّ پيغمبرى از پيغمبران تو و به كل كتابى كه تو آن را نازل كردهاى و به درستى كه من مصدقه هستم به كلام جدم ابراهيم خليل و به درستى كه او بنا كرد خانه قديم تو را. پس سؤال مىكنم تو را به حق اين خانه و به حق آن كسى كه آن را بنا كرد و به حق اين فرزندى كه در شكم دارم كه با من سخن مىگويد و انس مىدهد مرا به حديث خود و من يقين دارم كه او يكى از آيات تو است و يكى از دلالات تو است مگر آنكه آسان كنى بر من زاييدن را.
عباس بن عبدالمطلب و يزيد بن قعنب گفتند كه چون تكلم كرد فاطمه بنت اسد و خواند اين دعا را ديديم كه خانهى كعبه از پشت شكافته شد و فاطمه داخل شد و غايب شد از ديدههاى ما . . . سه روز گذشت همان موضعى كه از پشت خانه گشوده شده بود باز گشوده شد پس بيرون آمد فاطمه و على بر روى دو دست او بود . . . . . پس چون روز دوم داخل شد رسول خدا صلى اللّه عليه و آله بر فاطمه صلوات اللّه عليها پس چون حضرت امير ديد آن حضرت را سلام كرد بر آن حضرت و خنديد و اشاره كرد كه مرا بگير و سيراب كن از آنچه در روز گذشته دادى. پس برداشت او را رسول خدا صلى اللّه عليه و آله پس فاطمه گفت عرفه و رب العكبة پس به جهت قول فاطمه آن روز را عرفه گفتند يعنى اميرالمؤمنين شناخت رسول خدا صلى اللّه عليه و آله را.
پس چون روز سوم شد و آن روز دهم ذىحجه بود ابوطالب اذن عامى به مردم داد و فرمود همه حاضر شويد به وليمه فرزند من على و نحر كرد سيصد شتر و ذبح كرد هزار گاو و گوسفند و آماد كرد وليمهى عظيمهاى و گفت
اى معاشر ناس آگاه باشيد هركس بخواهد طعام وليمه فرزندم على را پس بيايد و طواف كند خانهى كعبه را سبعاً سبعاً يعنى هفت دو هفت دور و بعد داخل شويد و سلام كنيد بر فرزندم على. پس به درستى كه خدا او را شرف داده. و به جهت فعل ابوطالب شريف شد روز نحر.
پس معلوم شد كه حضرت امير عليه السلام در پنجم ذىحجه چشم به جهان گشودند به دليل دعاى ماه رجب و روايات و سخنانى كه از ائمه و بزرگان در دست است. و قول سيزده رجب باطل است؛ به دليل آنكه هيچ سندى براى اثبات اين مطلب وجود ندارد و قول مشهورى است و رُبّ مشهور لااصل له (چه بسا مشهورى كه ريشه و اصلى برايش نيست).
نکته ها:
نکته 1:در حدیث است:
الیوم الثالث عشر: انه یوم نحس فاتق فیه المنازعة و الحکومة و لقاء السلطان و کل امر ولاتدهن فیه رأسا و لاتحلق فیه شعرا و من ضل فیه او هرب سلم و من مرض فیه اجهد و المولود فیه ذکر انه لایعیش. یوم نحس فاتقوا فیه جمیع الاعمال (فصل الخطاب).
نکته 2: مرحوم آقای حاج محمد کریم کرمانی اعلی الله مقاه در (احسن التقویم) در جدول اختیارات ایام الاسبوع می فرمایند:
یج (رمز است برای روز سیزده به حساب ابجد): نحس است برای همه ی کارها در هر ماه خاصه در رجب (!!؟)
نکته 3: در بیشتر کتاب های تاریخ، نوشته شده است: مشهور این است که ولادت علی بن ابیطالب در روز سیزده رجب واقع شده است.
نکته 4: چنانچه شخصی دلیل متقن و مستدلی در دست دارد مبنی بر این که ولادت حضرت امیرالمؤمنین علیه صلوات المصلین در روز سیزده رجب است ارائه دهد…
(!!!؟)