شناخت کاملین شیعه (۲)
در قسمت گذشته، عبارتى از آقاى مرحوم – اعلى اللّه مقامه – درباره شناخت كاملين ذكر شد. در اين قسمت اين بحث را ادامه خواهيم داد. براى شناخت كاملين دين، بايد با فضائل ايشان آشنا شد. فضائل نورانى و مقامات عاليهى ايشان، چهار مقام يا چهار فضيلت است كه براى شناختن آن فضائل بايد به كتابهاى اعتقادى مشايخ (اع) رجوع شود. در اين قسمت، فشردهاى از مقامات ايشان بيان مىشود:
فضيلت اول، مقام بيان ايشان است، مىدانيم كه كاملان دين اگرچه در رتبه و عرصهى ساير انسانها هستند ولى نظر به اينكه در آنها نمونهاى از فؤادِ مراتب بالاتر جلوهگر شده است، و نيز مىدانيم كه فؤاد به طور كلّى همان نور خداوند متعال و ظهور او مىباشد كه خود را بهوسيلهى آن به بندگان شناسانيده است، روى همين جهت كاملان براى مؤمنان آيههاى توحيد و بىاسمى و بىرسمى خداوند و آشكاركننده حقايق الهيّه در اين عرصه و رتبه مىباشند، و مشاعر باطنى مؤمنان هم در شناخت خداوند از اين نمونهى فؤاد نمىتوانند بگذرند و از درك فؤادِ مرتبههاى بالاتر از ايشان عاجز و ناتوانند. زبان حال ايشان در اين مقام اين است:
ز بس بستم خيال تو، تو گشتم پاى تا سر من
تو آمد خرده خرده، رفت من آهسته آهسته
۲- مقام معانى:
فضيلت دوم، مقام معانى است. با توجه به اين مقام، كاملان در رتبهى انسانها، صفات و ظهورات خداوند مىباشند كه شناختن ايشان را به اين مقام، شناختن خود قرار داده؛ زيرا به اين وسيله، انسانها اوصاف خدا را مىتوانند درك نمايند و به معانى اسماء لفظى كه خدا را به آنها مىخوانند معرفت پيدا كنند، و نظر به اين كه اين مقام، نمونهى مقام معانى مراتب بالاتر است، آن را »مَعانى سُفلى« در مقابل »معانى عُليا« مىنامند.
۳- مقام ابواب:
فضيلت سوم ايشان مقام ابوابيت است. خداوند در رتبهى انسانها بهواسطهى صاحبان اين مقام، همهى فيضها و مددها را به سايرين مىرساند، جميع فيضها ابتداءً به ايشان مىرسد؛ زيرا آنان به آن فيضها سزاوارترند و به خداوند از ديگران نزديكترند و بعد از ايشان به انسانهاى ديگر مىرسد. اين مقام به طور كلّى آن، مخصوص محمّدوآلمحمّدعليهمالسلام مىباشد و بعد از ايشان صاحبان اين مقام، پيامبران هستند و بعد از پيامبران صاحبان اين مقام بزرگان مىباشند كه ايشان را »ابواب جزئيه« مىگويند. پس كاملان ابواب فيض خداوند هستند براى ناقصان، در اين رتبه كسى غير ايشان باب فيض خداوند نمىباشد و مقام ابوابيت در ايشان منحصر است. ولى نظر به اين كه ايشان متعدد هستند، فيضها در ايشان متفرق مىباشد همانطورى كه به سبب متعدد بودن پيامبران، فيضها در آنها متفرق است و هر پيامبرى صاحب فيضى و باب مددى از امداد بود و برخى از ايشان به برخى ديگر نياز داشت، و باب همهى فيضها به تنهايى فقط امام و حجّتِ وقت است و او باب عنايات و مددهاى خداوند براى همهى خلق است: بيُمنه رُزق الوَرى و بوجوده ثبتت الارض و السماء.
۴- مقام امامت:
فضيلت چهارم، مقام امامت است. كاملان شيعه در مقام ظاهر، براى اهل ظاهر پيشوا مىباشند و مردم وظيفه دارند به آن بزرگواران اقتدا نمايند و از آنان پيروى كنند، دين خود را از ايشان بياموزند، و از رفتار و كردارشان متابعت نمايند، زيرا ايشان مشايعت كننده از امام خود – حجّت خدا – مىباشند به طورى كه سر مويى و لحظهاى از پيروى آن حضرت تخلف نمىورزند و از همين جهت هم آنان را »شيعه« مىگويند، يعنى مشايع و تابع امام و يا شعاع امام، و بديهى است كه شعاع هر منيرى نظر به اينكه پرتو آن است از هر جهت مانند آن مىباشد، مانند پرتو آفتاب كه در همهى صفات و خصوصيات مانند آفتاب است. براى شناخت صفات كاملان شيعه در مقام امامت، حديث شريف همام را در نهجالبلاغه بايد مطالعه نمود، روايات زيادى در معرفى كاملان شيعه در كتابهاى معتبر روايى نقل شده است، كاملان شيعه اضافه بر صفات كمال ظاهرى و باطنى، صاحبان علم شريعت و طريقت و حقيقت مىباشند و اين سه قسم علم را از قرآن و احاديث به دست مىآورند و در بزرگ و كوچك اين علوم از قرآن و احاديث تجاوز نمىنمايند. و از اين جهت ايشان در علم و عمل خود به واسطهى پيروى كامل از خدا و اولياى او، معصوم به »عصمت تَبَعى« مىباشند و از طرف خدا و اولياى دين، به عنوان »حجّت« معرفى شدهاند. امام عصر (عج) درباره راويان احاديث فرمودند: فانهم حجّتى عليكم و انا حجّة اللّه، و بديهى است كه كاملان شيعه به »حجّتِ حجّت بودن« سزاوارتر هستند.
